قدس آنلاین-گروه استان ها: پرویز فتح‌الله پور پژوهشگر و استاد دانشگاه در یادداشتی نوشته است: با بررسی و مرور منابع و اسناد انقلاب اسلامی ملاحظه می‌شود که گروه‌های مذهبی زنجان ازجمله نخستین شهرهایی بودند که پس از آغاز مبارزات امام خمینی(ره)، به جریان مبارزات پیوستند و با آن همراهی کردند.
از معروفترین چهره‌های انقلابی که رهبری مبارزات را به عهده گرفتند، می‌توان به آقایان سید هاشم موسوی، سید مجتبی موسوی، سیدعزالدین‌حسینی، قربانعلی ذوالقدر، حاج رضا فقاهتی و غیره اشاره کرد که هرکدام درمقاطعی از سال ۴۲ تا ۵۷ در مبارزات حضور جدی داشتند.
کادر سازی
از نکات جالب و قابل‌توجه در مبارزات مردم زنجان با رژیم سلطنتی این بود که برخی از رهبران مذهبی مخالف در شهر از اواخر دهه‌ی ۴۰ و تا اواسط دهه‌ی ۵۰ برای رسیدن به هدف نهایی، یعنی ساقط کردن رژیم شروع به کادرسازی نمودند. بدین شکل که از طریق فعالیت‌های علمی و فرهنگی سعی در جذب جوانان و افراد مستعد، پرورش و بازسازی فکری و ایدئولوژیکی ایشان داشتند، تا بدین طریق هم در مقابل فعالیت‌های مخرب فرهنگی رژیم بایستند و هم‌جهت مبارزه، نیروهای قابل‌اطمینان واتکاء داشته باشند و دیگراینکه در مقابل فعالیت‌های گروه‌های چپ ومارکیست مصونیت ایجاد نمایند.
از جمله می‌توان به تشکیل انجمن‌هایی مانند: «انجمن جوانان عصر مهدیه» با محوریت مرحوم حجت‌الاسلام سید مجتبی موسوی، «مکتب تشیع» با مدیریت حاج بیوک خاتمی، «مکتب جعفری» در مسجد اسحاق میرزا با محوریت آقایان شجاعی و مرحوم سید مجتبی موسوی اشاره کرد که در این اجتماعات افراد مختلف به تفسیر قرآن و نهج البلاغه با ایدئولوژی انقلابی می‌پرداختند.
از معروفترین چهره‌هایی که در سخنرانی‌ها حضور داشته و تأثیرگذار بودند می‌توان از آقایان علی اکبر رضوانی، هادی غفاری، عبدوس و آیت‌ا... مشکینی نام برد.
تظاهرات بانوان علیه رژیم
یکی از مهمترین ویژگی‌های منحصر به فرد انقلاب اسلامی در زنجان، حضور زنان در راهپیمایی علیه رژیم بود. برای نخستین بار در کشور و در جریان انقلاب، زنان زنجانی در روز نهم شهریور ماه ۵۷ بدون حضور مردان دست به راهپیمایی آرام زدند، که این حرکت نمادین الگویی برای سایر شهرها محسوب شد و نشان از آگاهی و هوشیاری زنان زنجان داشت.
تظاهرات مردم زنجان علیه رژیم به طور مداوم ادامه یافت. در کنار تظاهرات، اعتصابات مردمی و تعطیلی بازار، مغازه‌ها و مدارس نیز از مهرماه سال ۵۷ تبدیل به یکی دیگر از شیوه‌های مبارزاتی مردم علیه رژیم شد. از راهپیمایی‌های برجسته مردم زنجان در ماه مهر می‌توان به راهپیمایی ۱۴ مهر به مناسبت چهلم شهید مرتضایی و تظاهرات ۱۵و ۱۶ مهرماه اشاره کرد که در راهپیمایی ۱۶ مهرماه چهار نفر به نام‌های اصغر حیدری، عبدالحسین جلیل خانی، منصور اصولی و ابوالفضل آدینه‌لو به شهادت رسیدند.
روز ۲۴ مهرماه، مصادف با چهلم شهدای ۱۷ شهریور، یکی از عظیم‌ترین تظاهرات زنجانی‌ها علیه رژیم صورت گرفت که در این تظاهرات علاوه بر زخمی‌های فراوان، دو نفر به نام‌های مجتبی ارفعی زرندی و اسماعیل رستمی به شهادت رسیدند. روزهای ۲۵، ۲۶ و ۲۷ مهرماه تظاهرات همچنان ادامه یافت.
اعتراض کامیون داران
رویداد منحصر به فرد دیگری که در جریان انقلاب اسلامی فقط در زنجان اتفاق افتاد، راهپیمایی کامیون‌داران زنجان سوار برکامیون‌های خود در روز ۲۹ مهرماه ۵۷ بود، حدود ۴۰۰ کامیون در خیابان‌های شهر به راه افتادند و اعتراض خود را به رژیم اعلام کردند. این حرکت که بیش از ۴ ساعت به طول انجامید در نوع خود ابتکاری، جالب و قابل توجه بود که در هیچ شهر دیگری مشابه آن تکرار نشد.
تظاهرات و راهپیمایی‌ها در آبان ماه نیز با شدت تمام ادامه داشت. ویژگی این ماه حضور نیروهای گارد شهربانی برای مقابله با انقلابیان در شهر و نیز رادیکال شدن مبارزات مردمی و تخریب ادارات و اماکن دولتی و حمله به نیروهای دولتی توسط مردم و جوانان انقلابی بود. در تظاهرات ۱۶ آبان ماه۵۷ پنج نفر از انقلابیان شهید و ۳۸ نفر مجروح شدند. روزهای ۱۸ و ۲۵ آبان‌ماه نیز شاهد تظاهرات مردمی در شهر بودیم. شدت مبارزات مردمی در آبان‌ماه به حدی بود که خبر تظاهرات و مبارزات مردم زنجان و برخورد نیروهای گارد با ایشان به شهرهای دیگر نیز رسیده بود. تا جایی که در برخی شهرها مانند تهران مردم شعار می‌دادند: «زنجان شده فلسطین، مردم چرا نشستین»
از نیمه‌ی دوم دی‌ماه به دلیل حضور شاپور بختیار در رأس دولت تعداد، دامنه‌ی تظاهرات و راهپیمایی‌ها در زنجان گسترده‌تر از سابق شد و تقریباً همه روزه، شهر شاهد حضور مردم انقلابی در خیابان‌ها و تظاهرات علیه رژیم بود. در جریان درگیری‌های روز ۹ دی‌ماه جوانی به نام محمد شجاعی به شهادت رسید و عده‌ای دیگر زخمی شدند.
ماه بهمن، ماه پیروزی انقلاب اسلامی، اوضاع در شهر زنجان تقریباً به آرامی سپری شد. به دلیل فرار شاه از کشور، ضعف دولت بختیار، حتمی شدن پیروزی انقلاب و فرار افراد برجسته، وابسته‌ی به دولت به خارج از کشور، دلسردی در نیروهای انتظامی ودولتی حاکم شده بود، به همین دلیل در شهرهایی مانند زنجان برخورد جدی از جانب نیروهای انتظامی با مردم انجام نگرفت.
تنها نقطه‌ی تأسف انگیز در شهر زنجان دقیقاً در شب پیروزی انقلاب اسلامی، یعنی شب ۲۲ بهمن‌ماه ۵۷ اتفاق افتاد.در این شب در نتیجه‌ی درگیری نیروهای شهربانی با مردم انقلابی و تیراندازی مأموران از درون ساختمان شهربانی به مردم، ۴ نفر از انقلابیان زنجانی به نام‌های حجّت‌الاسلام دهستانی، اسماعیل فلاح، نجف‌علی خدایی و هدایت‌ا... زمانی به شهادت رسیدند.
نظر شما